Ayak ve Ayak Bileği Hastalıkları ve Cerrahi Çözümler

Ayak ve ayak bileği, vücudun tüm yükünü taşıyan ve günlük yaşamda en çok kullanılan eklemlerden biridir. Bu bölgede ortaya çıkan sorunlar, yürümeyi güçleştirir, ağrıya yol açar ve yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürür. Ayak–ayak bileği cerrahisi, travmalar, spor yaralanmaları, doğumsal deformiteler ve kireçlenme gibi durumlarda modern çözümler sunar.

---

Ayak Önü Hastalıkları

• • Halluks Valgus (başparmak çıkıntısı): Ayak başparmağının dışa doğru eğilmesiyle oluşur. Ağrı, ayakkabı giyme zorluğu ve estetik kaygılara yol açar. İleri olgularda cerrahi tedavi gerekir.
• • Halluks Rigidus: Başparmak ekleminde kireçlenme sonucu ağrı ve hareket kısıtlılığı gelişir. Erken evrede enjeksiyon tedavileri, ileri evrede cerrahi uygulanır.
• • Küçük Parmak Deformiteleri (2–4. parmak): Çekiç parmak, pençe parmak gibi deformiteler ayakkabı içinde ağrı ve nasır oluşumuna sebep olur.
• • Tırnak Batması: Genellikle dar ayakkabı veya yanlış tırnak kesimi sonucu ortaya çıkar. İleri vakalarda küçük cerrahi işlemlerle düzeltilir.
• • Morton Nöroma: Parmak arası sinir sıkışmasıdır. Yanma, karıncalanma ve elektrik çarpması tarzı ağrıya yol açar.
• • Diyabetik Ayak Sorunları: Dolaşım bozukluğu ve sinir hasarı nedeniyle gelişen yaralar ciddi sonuçlar doğurabilir. Multidisipliner yaklaşım ve cerrahi gerekebilir.

---

Ayak Ortası Hastalıkları

• • Metatarsalji: Tarak kemiklerinde ağrı ile seyreder. Tabanlık, enjeksiyon ve gerekirse cerrahi tedavi uygulanır.
• • Pes Planus / Plano–Valgus (Düz Tabanlık): Çocuklukta doğuştan görülebilir veya sonradan gelişebilir. İleri olgularda cerrahi düzeltme gerekir.
• • Sonradan Edinilmiş Düz Tabanlık: Posterior tibial tendon sorunlarına bağlı gelişebilir.
• • Lisfrank Yaralanmaları (Ayak Ortası Kırıklı–Çıkıkları): Travma sonrası oluşur ve cerrahi tedavi gerektiren ciddi yaralanmalardır.
• • Tarsal Kemik Stres Kırıkları: Tekrarlayan zorlamalarla oluşur. Sporcularda sık görülür.

---

Ayak Arkası ve Ayak Bileği Hastalıkları

• • Plantar Fasiit ve Topuk Dikeni: Topuk altında sabahları başlayan keskin ağrı ile kendini gösterir. Fizik tedavi, enjeksiyon veya cerrahi gerekebilir.
• • Ayak Bileği Bağ Yetmezliği (İnstabilite): Tekrarlayan burkulmalar sonrası kronik bağ gevşekliği gelişebilir. Artroskopik bağ rekonstrüksiyonu ile tedavi edilir.
• • Aşil Tendon Problemleri: Tendinitler, kısmi veya tam yırtıklar yürümeyi engeller. Gerekli olgularda cerrahi onarım yapılır.
• • Kıkırdak Sorunları: Travma veya dejeneratif süreçlerle ortaya çıkar. Artroskopik temizleme, mikrokırık veya biyolojik tedaviler uygulanabilir.
• • Tarsal Tünel Sendromu: Ayak bileğinde sinir sıkışmasıdır. Uyuşma, karıncalanma ve ağrıya neden olur.
• • Dejeneratif Hastalıklar (Kireçlenme): Özellikle ayak bileğinde ileri yaşta görülen kireçlenmeler, protez cerrahisine kadar gidebilir.
• • Ayak Bileği Sıkışma (İmpingement) Sendromu: Sporcularda sık görülür. Artroskopi ile başarılı şekilde tedavi edilir.
• • Peroneal Tendon Problemleri: Yan bağ bölgesinde ağrı ve instabiliteye yol açar.
• • Posterior Tibial Tendon Sorunları: Sonradan edinilmiş düz tabanlığa neden olabilir.
• • Talus ve Naviküler Kemik Avasküler Lezyonları: Kan dolaşımının bozulmasıyla kemikte çökme ve ağrı gelişir. Cerrahi tedavi gerekebilir.

---

Tedavi Yöntemleri

• • Ameliyatsız Çözümler: Fizik tedavi, özel tabanlık, PRP – kök hücre – eksozom enjeksiyonları, ilaç tedavileri.
• • Artroskopik Cerrahi: Ayak bileği ve eklem içi sorunların kapalı yöntemle tedavisi.
• • Açık Cerrahi: Kırıklar, deformite düzeltmeleri, ileri evre bağ onarımları.
• • Protez Uygulamaları: İleri evre ayak bileği kireçlenmelerinde uygulanır.

• • Artroskopik Ayak Bileği Cerrahisi: Minimal invaziv yöntemle eklem içi sorunların çözümü.
• • Bağ Rekonstrüksiyonları: Kopmuş bağların onarımı.
• • Kırık Cerrahisi: Vida, plak ve çivilerle kemiklerin doğru kaynamasının sağlanması.
• • Protez Uygulamaları: İleri evre kireçlenmelerde ayak bileği protezi.
• • Halluks Valgus Ameliyatları: Ayak başparmağındaki şekil bozukluklarının düzeltilmesi.

---

İyileşme Süreci

• • Çoğu hasta cerrahi sonrası 1–2 gün içinde ayağa kalkabilir.
• • Alçı, atel veya walker ile destek gerekebilir.
• • Fizik tedavi süreci çok önemlidir.
• • Ortalama 6–8 hafta içinde günlük hayata dönüş mümkündür.
• • Sporcular için özel rehabilitasyon programları planlanır.
• • Basit girişimlerden sonra hastalar 1–2 hafta içinde günlük yaşama dönebilir.
• • Bağ rekonstrüksiyonları ve kırık cerrahisi sonrası 6–8 haftalık iyileşme süreci gerekir.
• • Protez uygulamalarında ise rehabilitasyon süreci daha uzundur ancak uzun vadede ağrısız yaşam sağlar.

---

Ayak ve ayak bileği hastalıkları, basit deformitelerden ciddi travmalara kadar geniş bir yelpazeyi kapsar. Erken tanı ve doğru tedavi ile hastalar yeniden ağrısız, güvenli ve aktif bir yaşama kavuşabilir.

Eğer uzun süredir ayak veya ayak bileğinizde ağrı, şekil bozukluğu veya yürüyüş kısıtlılığı yaşıyorsanız, ortopedi uzmanına başvurmayı ihmal etmeyin.